Almanya’nın dış politikası nasıl olacak?

Almanya’da seçimler sonuçlandı, Hristiyan Demokrat Birlik (CDU) ve yalnızca Bavyera eyaletinde teşkilatlı bulunan kardeş parti Hristiyan Toplumsal Birlik (CSU) seçimlerden birinci çıktı. İki partiden oluşan Hristiyan Birlik önderliğinde bir koalisyon hükümeti kurulması için çalışmalara başlandı.

CDU’nun Başbakan adayı Friedrich Merz, dış siyaset ve güvenlik siyasetlerinde esaslı değişikliklere gitmek istediğinin işaretlerini seçim kampanyaları sırasında da vermişti. Merz seçim akşamında da “Dışarıdaki dünya bizi beklemez. Artık süratli bir halde hareket kabiliyetimizi yine tesis etmek zorundayız” diyerek süratle kolları sıvayacağı iletisi verdi.

Müstakbel Başbakan tezli bir takvim oluşturmuş durumda. Paskalya Yortusu’na, yani Nisan ayı ortasına kadar yeni hükümeti kurmayı hedefliyor. Bunun nedenini “Avrupa’da ve dünyada yine varlık göstermek, görünür olmak” diye açıklıyor, “Almanya tekrar emniyetli bir biçimde yönetiliyor olacak” diyor.

Almanya’dan beklentilerin ne kadar yüksek olduğunu Merz son haftalarda gerçekleştirdiği çeşitli görüşmelerde dost ülke başkanlarından gereğince duyma fırsatı buldu. Ukrayna’ya takviye, Avrupa’nın savunma kabiliyeti, transatlantik münasebetler üzere çeşitli değerli bahislerde Almanya’dan hem alanda etkin rol oynaması hem de kendi teşebbüslerini başlatması bekleniyor.

“Avrupa’nın güçlendirilmesi mutlak öncelik”

Özellikle de ABD’de Donald Trump’ın başkanlık vazifesine yine gelmesi sonrasında Almanya’nın Avrupa’da daha faal rol oynaması beklentisi daha da arttı. Trump’ın daha vazifedeki birinci haftalarında transatlantik bağlar ağır hasar gördü. Ukrayna konusunda Avrupa ile çizilmiş ortak rotaya sırtını dönen Trump, savaşı sona erdirmek için Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy’i dışlayarak direkt Rusya ile görüşmeye başladı, hatta Ukrayna önderini “diktatör” diye nitelendirdi.

CDU lideri Merz, seçim akşamında yaptığı konuşmada ABD’nin Ukrayna konusundaki rota değişikliğine de değinerek “ABD Lideri’nin son sözleri sonrasında Avrupa’nın mukadderatının Amerikalıların, Amerikalıların bu bölümünün, bu idarenin umurunda olmadığı artık çok açıktır” dedi. Merz bu nedenle “ABD’den adım adım gerçek manada bağımsızlık için Avrupa’nın güçlendirilmesinin kendisi için mutlak öncelik olacağını” söyledi.

CDU lideri, tüm bunlardan bağımsız olarak transatlantik ilgilerin korunması için her şeyi yapacağını da kelamlarına eklerken “İlişkiler bozulacak olursa bu yalnızca Avrupa’ya değil, ABD’ye de ziyan verecektir” dedi.

Merz daha seçim akşamından Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ile bir telefon görüşmesi gerçekleştirdi. Bu görüşme Macron’un Donald Trump ile buluşmak üzere Washington’a seyahat ettiği saatlere denk geldi. Merz, seçimler sonrasında düzenlediği birinci basın toplantısında tecrübeli bir devlet adamı görünümü vermeye çalışarak Macron ile tavırlarının birebir örtüştüğünü söyledi. Merz, şimdiye kadar hiçbir hükümet vazifesi üstlenmemiş bir siyasetçi.

Sosyal Demokratlarla koalisyon arayışı

Ancak Merz’in dış siyasete odaklanabilmesi için öncelikle iç siyasetle uğraşması ve hareket kabiliyetine sahip bir hükümet kurması gerekiyor. Seçimlerde yüzde 28,5 oy alan Hristiyan Birlik partilerinin hükümet kurabilmek için bir koalisyon ortağına muhtaçlığı var. Birinci adres ise bir evvelki koalisyon hükümetinin büyük ortağı olarak seçimlerde büyük kan kaybı yaşayan ve yüzde 16 ile tarihinin en düşük oyunu alan Toplumsal Demokrat Parti(SPD). Lakin buna karşın iki partinin sandalye sayısı, Federal Meclis’te istikrarlı bir çoğunluk sağlamaya yetiyor.

CDU, SPD’li mevcut Başbakan Olaf Scholz’u, Avrupalı partnerlerle yeterince yakın iş birliği yapmamakla eleştiriyor. Trump’ın izlediği dış siyasete reaksiyon olarak düzenlenen gayriresmi AB önderler tepesinin Fransa’nın teşebbüsüyle gerçekleşmesini, Almanya’nın etkin rol oynamamasını örnek gösteriyor.

Birleşik Avrupa’da öncü rol

CDU Genel Sekreteri Carsten Linnemann seçim kampanyaları sırasında “Almanya olarak Avrupa’da tekrar öncü rol oynamalıyız. Zirveden aşağı değil. Fransa ile, Polonya ile, güçlü bir Avrupa Birliği ile” demiş, “Sayın Scholz’un yaptığı üzere, tek başına izole bir halde Bay Putin’e yanaşmaya çalışmayacağız” tabirini kullanmıştı.

Başbakan Scholz’un Kasım ayı ortasında Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile yaptığı telefon görüşmesi ağır tartışma ve tenkitlere yol açmıştı. CDU ise Fransa, İngiltere ve Polonya üzere Avrupalı partnerlerle istişare içinde yapılan teşebbüslerin daha tesirli olduğu görüşünde. Merz bir konuşmasında bu mevzuyla ilgili olarak, “Mesaj çok açık olmalı: Avrupa kararlı bir birlik içindedir” demişti.

Ancak Ukrayna konusunda Hristiyan Birlik partileri ile SPD ortasında aşılmayacak uçurumlar bulunmuyor. İki taraf da Ukrayna savaşını sona erdirmek üzere yapılacak müzakerelerden Ukrayna ve Avrupa’nın dışlanmaması, Almanya’nın Ukrayna’ya silah yardımının sürdürülmesi üzere hususlarda mutabık.

Ancak görüş ayrılıkları da var. Friedrich Merz seçim kampanyaları sırasında Alman Taurus füzelerinin Ukrayna’ya gönderilmesini savunmuştu. Başbakan Scholz ise 500 kilometreye varan menziliyle Rusya topraklarını vurabilecek seyir füzelerini Almanya’nın savaşın içine çekilmesini önlemek gerekçesiyle Ukrayna’ya vermekten kaçınmıştı.

Artan harcamalara kaynak arayışı

Rusya’nın Ukrayna’ya saldırdığı 24 Şubat 2022’den bu yana Almanya Ukrayna’ya 28 milyar euro kıymetinde askerî yardım yaptı ve böylece ABD’nin akabinde Kiev idaresinin en büyük ikinci destekçisi oldu. Donald Trump liderliğindeki mevcut ABD idaresi ise Ukrayna’ya yardımların öncelikle Avrupalıların misyonu olduğunu savunuyor. Trump idaresi ayrıyeten Avrupa’nın savunma kabiliyetini geliştirme işiyle de artık Avrupalıların kendisinin ilgilenmesi gerektiğini söylüyor.

Ancak tüm bunlar büyük maddi kaynak gerektiriyor. Almanya’nın bütçesinde şimdiden büyük bir delik açılmış durumda. Koalisyon müzakerelerinde en tartışmalı hususlardan biri, açığı kapatacak kaynağın nereden sağlanacağı olacak. Kaynak yeni kredilerle mi sağlanacak yoksa bütçedeki öbür kalemlerden mi aktarılacak? SPD, yeni borçlanmanın kaçınılmaz olduğu görüşünde. Bu da yeni borçlanmayı sonlandıran borç freninin gevşetilmesi manasına geliyor. Merz ise tam tersi görüşte. CDU lideri, kaynağın ekonomide büyüme ile sağlanabileceğini, bunun için toplumsal ödeneklerden kesinti yapılmasını savunuyor. Fakat toplumsal kesintiler Toplumsal Demokratlar için kabul edilebilir bir tahlil değil.

CDU lideri Merz, seçimin ertesi günü yaptığı açıklamada, yeni meclis işbaşı yapmadan mevcut mecliste borç freninin gevşetilmesi konusunu görüşmeye hazır olduğunu söyledi.

Kesin olansa, kaynak zahmetine karşın savunma bütçesinin önümüzdeki yıllarda bariz bir biçimde artırılması mecburiliği. Almanya’nın NATO’daki yükümlülüklerini yerine getirebilmesi için 2028 yılında orduya 80 milyar euro daha aktarılması gerekiyor. NATO üyelerinin, gayri safi yurt içi hasılalarının yüzde 2’sini savunmaya ayırmaları gerekiyor. Hatta ABD’deki Trump idaresi bu oranın yüzde 5’e çıkarılmasından yana. Almanya’da bütçenin yaklaşık 52 milyar euro ile şimdiki düzeyinde kalması durumunda yüzde 2 oranına ulaşmak bile mümkün olmayacak.

Tutuklama buyruğuna karşın Netanyahu’ya davet

CDU lideri Merz, seçimlerden sonra düzenlediği birinci basın toplantısında Ortadoğu konusunda izleyecekleri siyasetin ayrıntılarına değinmese de İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu’ya yaptığı davet dikkat çekti. Merz, düzgün tanıdığını söylediği Netanyahu’ya “Tutuklanmaktan korkmaksızın Almanya’ya gelebileceği” teminatı verdiğini belirtti. Merz, bir İsrail Başbakanının Almanya’yı ziyaret edememesinin kendisi için “sapkın bir düşünce” olduğunu söyledi.

İsrail Başbakanı hakkında, Gazze savaşında savaş kabahati işlediği gerekçesiyle Memleketler arası Ceza Mahkemesi (UCM) tarafından çıkartılmış tutuklama buyruğu bulunuyor. Almanya’nın da dahil olduğu UCM’ye üye ülkeler, Mahkeme kararlarını uygulamakla yükümlü.

DW Türkçe’ye manisiz nasıl ulaşabilirim?

Almanya’nın dış politikası nasıl olacak?

Bunlarda İlginizi Çekebilir