Trump Panama ve Süveyş kanallarından ücretsiz geçiş istiyor
ABD Başkanı Donald Trump, kendine ilişkin toplumsal medya platformu Truth Social’daki hesabından yaptığı paylaşımda “Hem askeri hem de ticari Amerikan gemilerinin Panama ve Süveyş kanallarından fiyatsız geçmesine müsaade verilmeli” dedi. Kelam konusu kanalların ABD olmadan “var olamayacağını” öne süren Trump, Dışişleri Bakanı Marco Rubio’dan “derhâl” bu bahisle ilgilenmesini istediğini duyurdu.
Panama Devlet Başkanı Joe Raul Mulino ise bugün X hesabı üzerinden yaptığı açıklamada, kanaldan geçiş fiyatlarının özerk bir yapı olan Panama Kanalı İdaresi (ACP) tarafından belirlendiğini hatırlatarak “Aksi tarafta bir muahede kelam konusu değil” tabirini kullandı. Trump aylardır Panama Kanalı’nın denetiminin ABD’ye geçmesi için davette bulunuyordu.
ABD’nin savaş gemileri için ayrıcalık talebi
ABD Savunma Bakanı Pete Hegseth geçtiğimiz haftalarda Panama’ya gerçekleştirdiği ziyaret sırasında Washington’ın kanaldan “ilk ve fiyatsız olarak” Amerikan savaş gemilerinin geçebilmesini sağlayacak bir muahede peşinde olduğunu açıklamıştı.
Panama Kanalı’ndan geçen bir yük gemisiFotoğraf: Enea Lebrun/REUTERS
Kuzey Amerika ile Güney Amerika’yı birbirinden ayıran, Pasifik Okyanusu’yla Atlas Okyanusu’nu ise birbirine bağlayan Panama Kanalı, gemilerin bu iki okyanus ortasındaki seyahatini kısaltıyor. Bu kanalı açık orta en fazla kullanan ülke olan ABD’nin konteyner trafiğinin her yıl yüzde 40’ından fazlası Panama Kanalı’ndan gerçekleşiyor. Panama Kanalı’nı en fazla kullanan ikinci ülkeyse ABD’nin ticaret savaşı açtığı Çin.
Panama Kanalı’nın inşasını 20’inci yüzyıl başlarında tamamlayan ABD, stratejik kıymete sahip bu su yolunun denetimini 1999 yılında Panama’ya verdi.
Süveyş Kanalı’ndan geçen yolcu gemileri ve ABD’nin güdümlü füze kruvazörü “USS Philippine Sea”Fotoğraf: U.S. Navy/abaca/picture alliance
Süveyş Kanalı’na yönelik Husi tehdidi
Mısır’da yer alan Süveyş Kanalı ise Afrika kıtası etrafında dolaşmaya gerek kalmadan Asya ile Avrupa ortasında deniz nakliyatı yapılmasını sağlıyor. Yemen’deki İran dayanaklı Husilerin Kızıldeniz ve Aden Körfezi’ndeki nakliyecilik rotalarına yönelik hücumlarından evvel global deniz ticaretinin yüzde 10’u bu kanal üzerinden yapılıyordu.
Gazze’deki savaşın başından bu yana Filistinlilerle dayanışma göstermek için bu kanalı amaç alan Husilerin atakları nedeniyle gemiler Afrika’nın güneyinden dolaşarak daha uzun ve maliyetli bir rota izlemek zorunda kalıyor. Mısır geçen yıl Süveyş Kanalı’ndan elde ettiği gelirin yüzde 60 düştüğünü ve 7 milyar dolarlık kayıp yaşadığını duyurmuştu.
Ocak 2024’ten beri Husi mevzilerini vuran ABD ordusunun hücumları Trump idaresi periyodunda ağırlaştı. Trump, Husiler deniz nakliyatına yönelik bir tehdit olmaktan çıkana dek askeri operasyonları sürdüreceklerini belirtiyor.
DW,AFP,Reuters / CÖ,ET
