Alman otomotiv sektörü için 2025 zorlu geçecek
Alman iktisadının 2024-2025 dönemecinde hiç de düzgün durumda olmadığı bir gerçek. En kıymetli dalların başında gelen otomotiv sanayisi ise en ağır darbeyi aldı. Almanya’nın en büyük araba üreticisi Volkswagen (VW), şirketin onlarca yıllık tarihinde görülmemiş bir adım atarak Almanya’daki kimi fabrikalarını kapatmak için düğmeye bastı.
Aralık ayı sonundaki Noel tatilinden kısa bir mühlet evvel sendikalarla VW ortasında bir mutabakata varıldı. “Noel mucizesi” olarak nitelendirilen bu uzlaşma, 2030 yılında çalışan sayısının 35 bin azaltılmasını ve üretimde neredeyse dörtte bir oranında daralma öngörüyor. Direkt işten çıkarmalar ve hatta tesislerin tümüyle kapatılması planları şimdilik rafa kalkmış görünüyor. Lakin öbür araba şirketlerinde ve birçok tedarikçide toptan çıkarmalar hâlâ gündemde.
Sektörde derin bir kriz olduğu konusunda herkes hemfikir. Lakin piyasa gözlemcileri ve aktörleri, krizin nedenleri konusunda farklı görüşler öne sürüyor. Otomotiv İdaresi Merkezi’nden (CAM) Stefan Bratzel, DW’ye yaptığı açıklamada durumu, “zorlukların bir kombinasyonu ve Almanlara mahsus bir çoklu kriz” olarak nitelendiriyor ve ekliyor: “Sektörün dönüşümünde öncelikle yeni marifetlerin öğrenilmesi gerektiği gerçeği de krizin bir kesimi. E-mobilite, yazılım tarifli araçlar, otonom sürüş üzere yeni alanlar kelam konusu. Bu bahislerde yeni bir rekabet ortamı da oluşuyor. Bu ortam yalnızca Tesla ve Çinlilerden ibaret değil.”
DW’ye konuşan Alman Otomotiv Sanayisi Birliği’nin (VDA) bir sözcüsü ise durumdan siyasetçileri sorumlu tutuyor: “Elektrikli arabalar için sübvansiyonların Aralık 2023’te sona ermesi ve yetersiz şarj altyapısı, satış sayılarını azaltıyor.”
Sektörden uzmanlar geleceğin e-mobilitede olduğuna dikkat çekiyorFotoğraf: Julian Stratenschulte/picture alliance/dpa
Otomobil Enstitüsü’nün kıdemli uzmanı Ferdinand Dudenhöffer de DW’ye verdiği mülakatta, “Bir vakitler elektrikli arabalar isterken daha sonra içten yanmalı motorları överek insanları huzursuz eden politikacıları” eleştiriyor.
Sektör yöneticileri derin uykuda
Özel nakliyatın geleceğinin içten yanmalı motorların yeni ya da daha fazla geliştirilmesinde yatmadığı yıllardır biliniyor. Bunların fosil yakıtlarla mı yoksa sentetik yakıtlarla mı beslendiği de değerli değil. Bölümde eğilim açıkça e-mobiliteye hakikat ilerliyor.
Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeler için Uygulamalı Bilimler Yüksekokulu (Fachhochschule des Mittelstandes) otomotiv idaresi öğretim vazifelisi Frank Schwope, kimi üreticilerin “ciddi idare kusurları yaptığına” inanıyor. Schwope, “Patronlar, muhtemelen başlarını kuma gömdü ve her şeyin bir halde yolunda gideceğini umdu” değerlendirmesini yapıyor.
Stefan Bratzel de kesimde işlerin yolunda olmadığına dikkati çekiyor: “Almanya, bir üretim merkezi olarak milletlerarası rekabetin açıkça gerisinde kaldı. Bunun nedenleri ortasında, çalışanların yüksek hastalık oranının getirdiği masraflar ve çok sayıda müsaade günü de dahil olmak üzere, yüksek iş gücü maliyetleri yer alıyor. Bu şartlar altında yalnızca rakiplerinizden daha yenilikçiyseniz işler yolunda sarfiyat.”
Otomotiv dalında yanılgılar zinciri
Bratzil, kanayan bir yaraya parmak basıyor: “Çalışmak için fosil yakıtlara gereksinim duyan klâsik arabalar kelam konusu olduğunda Alman araba üreticileri, dünyanın en düzgünü. Almanlar supapları ve karbüratörleri harika. Pekala ya elektronik bileşenler?”
Ferdinand Dudenhöffer de “Alman araba üreticilerinin, bugünün arabasını çok güzel anladığını fakat yarının arabasında artık otomotiv kesiminden fazla teknoloji şirketlerinin öncü bir rol oynadığını” vurguluyor.
Kiel Dünya İktisadı Enstitüsü’nden (IfW) Dirk Dohse ise yapılan yanılgılardan ders alınması gerektiğini belirterek şu saptamayı yapıyor: “Alman otomotiv geliştiricileri ve mühendisleri, hâlâ dünyanın en düzgünleri ortasında. Lakin Asya’daki teknoloji meraklısı gençler üzere yeni müşteri kümelerini cezbetmek için bilhassa idarede esneklik konusunda önemli eksiklikler var.”
Otomobilde tek rakip Çin değil
Aslında arabaların geleceği elektrikli araçlarda yatıyor ve Çin bu hususta açık orta önde. IfW ekonomisti Dohse de bu durumu “Çin’deki elektrikli araba pazarı dünyanın en büyük ve en dinamik gelişen pazarı. Bu da Çin’in güç kazanmaya devam edeceğini gösteriyor” kelamlarıyla anlatıyor.
Çin, otomotiv dalında değerli rakipler ortasında. Çin üretimi BYD yaygınlaşan bir marka.Fotoğraf: Anusak Laowilas/NurPhoto/IMAGO
VW, BMW, Mercedes ve Porsche için durum hiç de iç açıcı değil. Ne de olsa Çin pazarının büyüklüğü tek başına muazzam bir güç pozisyonunda. Stefan Bratzel, rekabetin Çin ile sonlu kalmayacağını söylüyor: “Orta vadede Hindistan’da da Çin modeline dayalı daha güçlü oyuncular ortaya çıkacaktır. Başlangıçta Çin ve Kore’den birçok üretici Hindistan’a taşınacak. Tahminen de ortak teşebbüsler oluşturacaklar.”
Geri kalmanın bedeli ağır olur
Otomotiv İdaresi Merkezi’nden Stefan Bratzel’e nazaran, Alman otomotiv sanayisinin 2025 yılında rakipleriyle ortayı kapatması gerekecek: “Bu yalnızca çerçeve şartlarının güzelleştirilmesiyle değil, birebir vakitte cüret ve hayal gücüyle mümkün. Kıymetli olduğunuz kadar yenilikçi de olmanız gerekiyor.”
Alman Otomotiv Sanayisi Birliği’nin sözcüsü, aksi takdirde neler olabileceğini göstermek için VDA tarafından yaptırılan yakın tarihli bir çalışmasından alıntı yapıyor: “Elektromobiliteye geçişin iş kayıplarına yol açması kaçınılmaz. Mevcut eğilimin devam etmesi halinde, Almanya’da otomotiv dalındaki istihdam 2035 yılında, 2019 yılına kıyasla 186 bin azalacak. 2019-2023 yılları ortasında bölümde 46 bin iş yeri esasen kaybedildi. 2035 yılına kadar yaklaşık 140 bin kişinin daha işsiz kalması bekleniyor.”
Gelecek yıllarda otomotiv kesiminde çalışanların sayısının azalacağı öngörülüyor. VW personelleri 2024 sonunda hakları için mücade etmişti. Fotoğraf: Moritz Frankenberg/AFP
Bu nedenle siyasetçileri bir an evvel harekete geçmeye çağıran Bratzel, “Daha az bürokrasiye, daha fazla ticaret muahedesine, rekabetçi bir vergi ve harç sistemine ve daha kolay ve süratli onay prosedürlerine muhtaçlığımız var” diyor.
2025 kuvvetli olacak
Stefan Bratzel, tekrar de siyasetçiler gerekli şartları sağlasa ve Almanya bir üretim merkezi olarak yine rekabetçi hale gelse bile her şeyin çabucak yoluna girmeyeceğini vurguluyor: “Önümüzdeki iki-üç yıl birçok yapısal sorunun birebir anda ele alınması gereken kuvvetli bir vakit dilimi olacak. Fakat siyasetçilerin da artık Almanya’daki çoklu krizin farkına varmış olması olumlu.”
IfW uzmanı Dirk Dohse de durum düzelmeden evvel işlerin daha da berbata gideceğini öne sürerek, “Bence 2025, Alman otomotiv sanayisi için çok sıkıntı olacak. Fakat tıpkı vakitte gelecek için hakikat rotanın belirlenmesi gereken bir yıl olacak” öngörüsünde bulunuyor.
Otomobil uzmanı Ferdinand Dudenhöffer tahlil için şu reçeteyi öneriyor: “Bir yandan umutla doğuya, öbür yandan kaygıyla Amerika’ya yönelmemiz gerekiyor. Bu yüzden yeni dalganın ortaya çıktığı yere gitmemiz çok ancak çok kıymetli. Bu kısmen Çin, kısmen de Amerika olabilir. Donald Trump idaresinde yanmalı motorlarla 1980’lere geri dönüp dönmeyeceğimizi bekleyip göreceğiz.”
Üniversite öğretim üyesi Frank Schwope ise tüm aksiliklere karşın Alman araba üreticileri için ufukta küçük de olsa bir umut ışığı görüyor: “Bence kuşku ve umut bir ortada. Avrupa’da elektromobilitenin 2025 ya da en geç 2026’da değerli ölçüde artacağını varsayıyorum!”
DW Türkçe’ye manisiz nasıl ulaşabilirim?