Ateşkes anlaşması İsrail güvenlik kabinesinden geçti

Gazze’de 15 aydır devam eden savaşı bitirmesi ümit edilen ateşkes mutabakatı İsrail tarafından onaylandı. Güvenlik kabinesi, İsrail hükümetine de mutabakatın onaylanması için tavsiyede bulundu.

Şu dakikalarda toplanması beklenen kabinenin tamamının da bu mutabakata onay vermesi hâlinde Hamas’la varılan ateşkes İsrail tarafından resmen kabul edilmiş olacak.

İsrail dün Hamas’ın mutabakatta son dakika değişiklikleri talep ettiği argümanıyla kabine toplantısını ertelemişti. İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu’nun ofisinden dün yapılan açıklamada, “son dakika ödünleri koparmak” için mutabakatın birtakım kısımlarından caydığı öne sürülen Hamas bu yeni taleplerinden vazgeçmediği sürece kabinenin toplanmayacağı belirtilmişti. Başbakanlık ofisi bu taleplerin ne olduğunu belirtmedi lakin birebir makamdan daha erken saatlerde yapılan açıklamada, cinayetten karar giymiş mahkûmlardan hangilerinin özgür bırakılacağı konusunda İsrail’e veto hakkı tanınması konusunda uzlaşılmış olmasına karşın Hamas’ın bu mevzuda geri adım attığı sav edilmişti.

Hamas’la yapılacak mümkün muahedeler konusunda bakanlar ortasında uzun müddettir görüş ayrılıkları olduğu bilinen İsrail kabinesinde, savaşın hedefinin bu örgütü ortadan kaldırmak olduğunu ve şimdi bu amaca ulaşılamadığı için ateşkes mutabakatına karşı çıkan isimlerin olduğu belirtiliyordu. Buna rağmen bakanların birçoklarının muahedeyi desteklediği ve bu nedenle kelam konusu mutabakatın kabine onayını alması bekleniyor.

Netanyahu hükümetinde savaşın gayesinin Hamas’ı ortadan kaldırmak olduğunu ve bu şimdi bu maksada ulaşılamadığı için ateşkes muahedesine karşı çıkan isimlerin olduğu biliniyor. Buna rağmen bakanların birçoklarının muahedeyi desteklediği ve bu nedenle kelam konusu mutabakatın kabine onayını alması bekleniyor.

Gazze’deki İsrailli rehinelerin ailelerini temsil eden bir küme dün akşam yayımladığı açıklamada, Netanyahu’yu bir an evvel bu muahedeyi onaylatmaya çağırmıştı. Açıklamada, “98 rehine için her gece fecî bir kâbus. Dönüşlerini bir gece daha ertelemeyin” denilmişti.

Hamas’ın İsrail’e 7 Ekim 2023’te düzenlediği baskında bin 200 asker ve sivil öldürülürken 250 kişi de rehin alınmıştı. İsrail’in bu olayın akabinde Gazze’ye düzenlediği ataklarda ise Filistinli yetkililerin verdiği bilgilere nazaran şu ana dek 46 binden fazla insan hayatını kaybetti.

Anlaşmanın içeriği

İsrail ile Hamas ortasında evvelki gün varılan lakin daha sonra “son dakika krizi” yaşandığı açıklanan mutabakatın ayrıntılarını arabulucu ülke Katar duyurmuştu. Katar Başbakanı Pir Muhammed bin Abdurrahman el Sani, 19 Ocak’ta yürürlüğe girmesi planlanan mutabakatın 42 günlük birinci evresinde 33 İsrailli rehinenin özgür bırakılacağını açıkladı. El Sani, bu 33 kişinin sivil bayanlar, çocuklar, yaşlılar ve bayan askerlerin yanı sıra hasta ve yaralılardan oluştuğunu söyledi.

Katar, İsrail’in özgür bırakacağı Filistinli mahkûm sayısı konusunda bilgi vermedi. Fakat İsrail hükümet sözcüsü David Mencer evvelki gün yaptığı açıklamada 33 rehineye karşılık “ağır bir bedel ödemeye hazırlandıklarını” belirtirken “yüzlerce kişiyi” salıvermek zorunda kalabilecekleri bildirisini vermişti. İsminin açıklanmaması kaydıyla AFP’ye konuşan bir İsrailli yetkili, kesin sayı 33 rehineden kaçının hayatta olduğuna bağlı olmakla birlikte “birkaç yüz teröristin” özgür bırakılacağını belirtti. Hamas’a yakın iki kaynak ise ajansa İsrail’in yaklaşık bin Filistinli mahkûmu bırakacağını söyledi.

İkinci ve üçüncü kademede salıverilecek Filistinli mahkûm sayısına ise birinci 42 gün içinde karar verilecek.

Serbest bırakılacağı açıklanan 33 İsrailli, 7 Ekim 2023’teki Hamas baskınında kaçırıldıktan sonra Gazze’ye götürülen 98 kişi ortasında bulunuyor. İsrail ordusu daha evvel bu rehinelerden 34’ünün öldüğünü duyurmuştu. Times of Israel haber sitesi, İsrailli yetkililerin yalnızca 33 rehinenin hayatta olduğunu düşündüğünü bildirdi.

Ramallah’taki İsrail askerleriFotoğraf: ZAIN JAAFAR/AFP

İsrail askerleri kademeli olarak çekilecek

Katar Başbakanı El Sani, birinci etapta ayrıyeten, rehine-mahkûm takasının ve yerlerinden edilen insanların konutlarına dönebilmesinin mümkün kılınması için İsrail askerlerinin Gazze’deki kalabalık bölgelerden çekileceğini duyurdu.

İlk kademenin 16’ncı gününde, mutabakatın ikinci basamağına ait müzakerelere başlanacak. Bu etabın, Gazze’de kalan başka İsrailli rehinelerin de hür bırakılmasını, kalıcı bir ateşkesi ve İsrail askerlerinin Gazze’den büsbütün çekilmesini içermesi bekleniyor.

Anlaşmayı Beyaz Saray’da yaptığı açıklamayla duyuran ABD Başkanı Joe Biden da şimdi son hali verilmemiş olan ikinci basamağın “savaşı kalıcı olarak bitireceğini” tez etti.

Üçüncü basamakta ise tüm ölenlerin cansız vücutlarının iade edilmesi ve Gazze’nin Mısır, Katar ve Birleşmiş Milletler (BM) nezaretinde yine inşasına başlanmasının planlandığı belirtiliyor.

Ateşkesin uygulanıp uygulanmadığı Katar, ABD ve Mısır tarafından izlenecek.

DW,Reuters/CÖ,EC,ET

DW Türkçe’ye manisiz nasıl erişebilirim?