Alman hükümetinin göçü zorlaştırma planı zora girdi

Almanya’da Mayıs ayında vazifeye başlayan yeni koalisyon hükümeti, ülkenin göç ve iltica siyasetlerinde vadettiği sert rotayı hayata geçirmeye kararlı. Hristiyan Birlik partileri (CDU/CSU) ve Toplumsal Demokrat Parti’den (SPD) oluşan hükümet, göçü sınırlamaya yönelik alınacak tedbirler konusunda mutabık kalmıştı.

Hristiyan Toplumsal Birlik (CSU) partili İçişleri Bakanı Alexander Dobrindt, bu tedbirler çerçevesinde Mayıs ayı başında hudut denetimlerinin artırılması ve sığınmacıların Almanya hududundan geri çevrilmesi tarafında talimat vermişti.

Ancak 7 Mayıs’ta hudut denetimleriyle birlikte hayata geçirilen uygulamanın mahkeme pürüzüne takılması, ülkede kelam konusu uygulamaya dair yeni bir tartışmanın fitilini ateşledi.

Berlin’deki idari mahkeme, 9 Mayıs’ta Frankfurt Oder kentinden Polonya’ya geri gönderilen üç Somalili sığınmacının başvurusu üzerine aldığı kararda, sığınmacıların Dublin prosedürü uygulanmaksızın hudut dışı edilmesinin kanunlara alışılmamış olduğunu kaydetti.

Söz konusu olayda, Polonya’dan trenle Almanya’ya giriş yapan ve Frankfurt Oder kentinde Federal Polis tarafından durdurulan sığınmacılar, iltica talebinde bulunmak istediklerini söz etmelerine karşın birebir gün içinde Polonya’ya geri gönderildi. Münasebet olarak ise Polonya’nın “güvenli ülke” olması gösterildi.

Ancak mahkeme, bu uygulamanın yasa dışı olduğuna hükmetti. İdari Mahkeme, Avrupa Birliği’nin (AB) Dublin düzenlemesine atıfla Almanya topraklarında sığınma talebinde bulunanların geri çevrilmeden evvel hangi ülkenin iltica süreçlerinden sorumlu olduğunun belirlenmesi gerektiğini hatırlattı.

Mahkeme ayrıyeten, Alman hükümetinin Dublin düzenlemesini harikulâde hal gerekçesiyle askıya alma yetkisi bulunmadığını ve kamu nizamına yönelik bir tehdidin de ortaya konulmadığını belirtti.

Ne var ki hükümet, bu karara karşın uygulamadan geri adım atmamaya kararlı. Berlin’deki mahkemenin verdiği kararın yalnızca münferit bir olayla hudutlu olduğunu savunan İçişleri Bakanı Dobrindt, geri çevirme uygulamasına devam edeceklerini açıkladı.

Uzun vadeli entegrasyon münasebet olabilir mi?

Uzmanlar ise uygulamanın şu anki haliyle türel bir çerçeveye oturtulamayacağı konusunda hemfikir. Huduttan geri çevirmelerin Avrupa’daki yasal düzenlemeler kapsamında gerekçelendirilmesinin mümkün olduğunu belirten Avrupa hukuku uzmanı Daniel Thym’e nazaran, Federal Hükümet şimdiye kadar bunun için kâfi çabayı göstermedi.

Deutschlandfunk’a konuşan Thym, Alman hükümetinin çok sayıda mültecinin uzun vadeli entegrasyonunda karşılaşılan zorlukları gereğince açık bir halde ortaya koyması halinde kelam konusu uygulamanın gerekçelendirilebilir olduğu kanısında. Almanya’nın nüfusunun İtalya’nın sadece bir buçuk katı olmasına karşın, Berlin’in Roma’nın sekiz katı daha fazla sığınmacı kabul ettiğini hatırlatan Thym, “Avrupa’da diğer ülkelerin ağır bir yük altında olduğu hakikat değil. Almanya; Avusturya ve öbür birtakım ülkelerle birlikte Avrupa’da nüfusuna oranla en fazla insanı kabul eden ülke pozisyonunda. Federal Hükümetin yerinde olsam bu noktayı ön plana çıkarırdım” diye konuştu. Uzman, bu mevzuda sonuncu kararı üst mahkemelerin vermesi gerektiğini kaydetti.

Almanya, AB içinde en fazla mülteci kabul eden ülke pozisyonunda Fotoğraf: Boris Roessler/dpa/picture alliance

Türkiye’yle mülteci mutabakatı örneği

Göç araştırmacısı Gerald Knaus’a nazaran ise Almanya sonlarında uygulanan geri çevirme siyaseti başarısız oldu. “Federal Hükümet mahkemeye taşınacak ve Avrupa Adalet Divanı’na kadar gidecek olan tüm davaları kaybedecek” diyen Knaus, “Soru şu: Bunu daha ne kadar devam ettirebilecekler?” tabirlerini kullandı.

İçişleri Bakanı Dobrindt’in tartışmalı uygulama konusunda ısrarcı olmasından duyduğu rahatsızlığı lisana getiren Avrupa İstikrar Girişimi (ESI) Başkanı Knaus, “Bir noktada Adalet Bakanlığı’nı elinde bulunduran SPD’nin de açıkça hukuk dışı olan bir uygulama için nasıl olup da Federal Polis’i devreye sokabildiğini kendisine sorması gerekecek” tenkidinde bulundu. “Pratikte bunun işe yarabileceğine inanan kimseyi tanımadığını” söyleyen Knaus, Berlin’in huduttan geri çevirme uygulaması yerine inançlı üçüncü ülkelerle muahede yapma seçeneğini değerlendirmesi teklifinde bulundu. Türkiye ile AB ortasındaki Mülteci Mutabakatı’nın mimarlarından olan Knaus, 2016 tarihinde imzalanan bu muahedeyi model olarak gösterdi. Knaus, muahedenin o periyot için göç sayılarını düşürdüğüne dikkat çekti.

Göç uzmanı Knaus, Türkiye ile AB ortasındaki Mülteci Mutabakatı’nın mimarlarından Fotoğraf: Privat

Avrupa Komitesi’nin da iki hafta evvel, bu çeşit bir uygulamanın hukuken mümkün olmasını sağlayacak teklifleri değerlendirdiğini belirten Knaus, “Şimdi SPD, CDU ve CSU’nun Avrupa Parlamentosu’nda bunun süratle geçmesini sağlaması gerekiyor. AB içindeki çoğunluk bunu istiyor” tabirlerini kullandı. Süreçle eş vakitli olarak “hemen şimdi” müzakerelere başlanabileceğini belirten göç uzmanı “Ne kadar süratli olursa o kadar iyi” diye konuştu.

AB’nin “üçüncü ülke” planı

Mevcut yasalar, şahısların gönderileceği ülkede geçmişte yaşamış olmasını yahut ailesinin burada bulunmasını kaide koşuyor. Avrupa Komitesi’nde ele alınan teklifte ise, göçmenlerin “herhangi bir bağlarının bulunmadığı” üçüncü ülkelere hudut dışı edilmelerine müsaade verilmesi gündeme gelmişti.

Yeni uygulamada kişinin Avrupa’ya gelirken bir ülkeyi “güvenle transit geçmesi” kâfi kabul edilecek. Ayrıyeten göçmenler, transit geçiş için burada bulunmamış olsalar bile birtakım üçüncü ülkelere gönderilebilecekler. Bunun için kelam konusu ülke ile Avrupa Birliği ortasında bir mutabakat bulunması kâfi sayılacak.

Refakatsiz çocuk sığınmacılar düzenlemeye dahil edilmeyecek. Düzenlemenin hayata geçmesi için 27 AB üyesi ülkenin ve Avrupa Parlamentosu’nun onayı gerekiyor.

İnsan hakları örgütleri ve sol görüşlü partiler AB’nin planına reaksiyonlu. İnsan hakları savunucuları bu türlü bir düzenlemenin ailelerin bölünmesine yol açmasının yanı sıra, üçüncü ülkelerde keyfi gözaltı üzere riskleri de beraberinde getirebileceği ikazında bulunuyor.

DW,KNA,AFP/SÖ,TY

DW Türkçe’ye manisiz nasıl ulaşabilirim?