CHP kurultay davası: İhtimaller neler?

CHP’nin 38’inci Olağan Kurultayı’nın iptali talebiyle açılan dava 30 Haziran Pazartesi günü Ankara 42. Asliye Hukuk Mahkemesi’nde görülecek kritik duruşma ile devam edecek. CHP’nin iç siyasetinde ve kamuoyunda büyük yankı uyandıran bu davada yarın bir karar çıkması ihtimali çok güçlü bulunmazken, parti her ihtimale karşı hazır.

CHP’nin mevcut Genel Başkanı Özgür Özel’in seçildiği 4-5 Kasım 2023’teki 38’inci Olağan Kurultay’ın iptali talebiyle açılan davalar mahkeme tarafından birleştirilerek tek bir evrak haline getirilmişti.

Bundan evvel en son 26 Mayıs 2025’te yapılan duruşma, belgedeki eksiklerin giderilmesi gayesiyle 30 Haziran’a ertelenmişti. Bu duruşmanın tahkikat celsesi olarak yapılması ve gerek görülmesi halinde kelamlı yargılamaya geçilmesi öngörülüyor. Farklı hukukçulara ve siyasetçilere nazaran mahkeme davayı teknik nedenlerle Temmuz ayının ortasına erteleyebilir.

“Mutlak butlan” siyasi parti için uygulanabilir mi?

Davanın tüzel boyutu bir müddettir kamuoyunda çok sık tartışılan “mutlak butlan” kavramı etrafında şekilleniyor.

Eski Hatay Büyükşehir Belediye Başkanı Lütfü Savaş ile birtakım delegeler tarafından kurultaya dair mahkemeye taşınan savlarda Siyasi Partiler Kanunu’na terslikler olduğu ve bu durumun kurultayı “mutlak butlan” ile geçersiz kıldığı savunuluyor.

CHP Genel Lider Yardımcısı Gül Çifçi, duruşma öncesinde DW Türkçe’den Gülsen Solaker’in sorularını yanıtladı. Fotoğraf: Gülsen Solaker/DW

Mutlak butlan söz manasıyla “yok hükmünde” demek ve bir sürecin yapıldığı andan itibaren geçersiz sayılması manasına geliyor.

DW Türkçe’ye konuşan CHP Genel Lider Yardımcısı Gül Çiftci ise son periyotta çok fazla gündemde tutulan “mutlak butlan” terimini ve CHP kurultayı için konuşulan bu ihtimali bir hukukçu olarak öteki meslektaşları üzere şaşkınlıkla izlediğini söylüyor ve şöyle konuşuyor:

“Mutlak butlanı Uygar Kanun düzenliyor. Pekala Uygar Kanun mutlak butlanı neden getirmiş? Evlenme için. Beşerler ikinci bir kere evlenirse diye konmuş bu karar. Yani adam gitmiş köyde evlenmiş, gelmiş kentte bir diğeri ile evlenmiş. Bu olmasın diye mutlak butlanı getirmiş.”

Peki bu durumda neden 26 Mayıs’taki duruşmada mutlak butlan kavramı evraka girdi?

Çiftci, bunun nedeninin çok kolay olduğunu, zira hukuk mahkemeleri yargılamalarında tarafların dilekçelerinde yazdıklarını hakimin duruşma zaptına geçirmek zorunda olduğunu ve bunun büsbütün teknik bir ayrıntı olduğunu belirtiyor.

Yetki Yüksek Seçim Şurası’nda

Kanunların “mutlak butlan, göreceli butlan ve iptal” diye kavramlar getirdiğini fakat mutlak ve göreli butlan kararlarını siyasi partiler için koymadığını vurgulayan Çiftci, kelamlarını şöyle sürdürüyor:

“Siyasi partinin şayet bir kongresinde usulsüzlük kararı varsa iptal edilebilir. Lakin bunun iptal yetkisi de esasen asliye hukuk mahkemelerinin elinde değildir. Seçimle ilgili bütün iş ve işlemlere Yüksek Seçim Kurulu (YSK) bakabilir.”

Çiftci, kurultay sırasında sandık başında duranların zaten seçim kurulu memurları ve yargıçları olduğunu da vurgulayarak, “Dolayısıyla burada seçime yönelik usulsüzlük var ise bakacak yer seçim kurulu. İlçe seçim kurulu için itiraz müddeti iki gün. 21’inci Harikulâde Kurultayı da yaptık, onun için de gittiler seçim konseyine lakin reddedildi” diyor.

CHP’li hukukçunun geçmişten hatırlattığı bir diğer emsal örnek ise eski genel liderlerden Deniz Baykal periyodundan. Çiftci, Baykal’a karşı kurultayı kaybeden Mustafa Sarıgül’e yakın birtakım delegelerin evvel vilayet ve ilçe seçim konseylerine başvurduğunu, YSK’nın usulsüzlük görmeyerek reddettiğini, bunun akabinde asliye hukuk mahkemesine yapılan müracaatların ise mahkeme tarafından yetkisizlik nedeniyle kabul edilmediğini hatırlatıyor.

Tüm bu nedenlerden ötürü Çiftci’ye nazaran bu sürecin en sonunda asliye hukuk mahkemesinin “ben misyonlu değilim” demesi gerekiyor.

AKP’li Özel’den kararı etkileyebilecek kıymetli açıklama

CHP bu davanın başından beri asıl yetkili kurumun Yüksek Seçim Kurulu olduğunu söylerken, en son AKP’nin kıymetli isimlerinden, YSK Temsilcisi Recep Özel’in yaptığı açıklama da CHP’nin dediklerini doğrular çerçevede oldu.

Nefes gazetesinin sorularını yanıtlayan Recep Özel, iptali istenen kurultaya ait olarak “YSK’nın verdiği kararı asliye ceza mahkemesi ya da ağır ceza mahkemesi bozamaz. Bozmamalı. Bu türlü bir şey olamaz. Bütün sistem allak bullak olur şayet mahkeme bu kararı bozarsa” değerlendirmesini yaptı.

Recep Özel’in “bütün sistem allak bullak olur” ifadesinin, bir siyasi parti kurultayının iptalinin yaratacağı tüzel ve idari kaosu vurgulamak için kullanıldığı bedellendiriliyor. Hukukçular, bu türlü bir kararın yalnızca CHP’yi değil, öbür siyasi partilerin kurultay süreçlerini de sorgulanabilir hale getirebileceğini ve bu nedenle emsal teşkil edecek bir kararın verilmesinin sıkıntı olduğunu savunuyor.

Hukukçuların çoğunluğu CHP kurultay davasının türel desteğinin zayıf olduğunu ve YSK’nın kurultayı onaylamış olmasının mahkemenin yetkisini sınırladığını düşünüyor.

AKP temsilcisi Özel’in açıklamalarına CHP ve ÂLÂ Parti’nin Yüksek Seçim kurulu temsilcileri de takviye verdi.

“Anayasa’nın 79’uncu unsuruna göre Siyasi Partiler Kanunu uyarınca siyasi partilerin genel merkez, vilayet ve ilçe kongreleri yargı kontrolünde yani ilçe seçim heyetleri tarafından yapılır ve verilen kararlar kesindir” diyen CHP’nin YSK Temsilcisi Mehmet Hadimi Yakupoğlu, “Bu kesin kararlara karşı yalnızca ve yalnızca Yüksek Seçim Şurası’na ‘tam kanunsuzluk’ argümanıyla itiraz edilebilir ve Yüksek Konseyin kararı da mutlaktır. Tüm kamu kurum ve kuruluşları da mahkemeler dahil Yüksek Seçim Kurulu kararlarına uymak zorundadır. Bu kurum ve kuruluşlarca, verilen kararları tartışmak dahi olanaksızdır. Yalnızca eleştirilebilir” dedi.

Kurultay iptali gelebilir mi?

Peki hukukçuların teknik olarak mümkün görmediği “mutlak butlan” kararı onların dediği üzere çıkmaz ise kurultay için öteki hukuksal ihtimaller neler olabilir?

Çiftci’ye nazaran “mutlak butlan” tartışmasını hukuken anlamsız bulduğunu söyleyerek, teknik olarak mahkemenin “iptal kararı” verebileceğini belirtiyor ve bu durumun sonucunu şöyle açıklıyor:

“Böyle bir iptal kararından sonra çıkabilecek sonuç ise ‘bu iki yıl hiç yaşanmamış sayıldı’ halinde olmaz. Evvelki idare geldi, olmaz. Bu bir seçim heyeti olur. Birebir anda 21’inci Harikulâde Kurultay da iptal olmaz. Zira hukuk sisteminde her husus kendi talebiyle bağlıdır. İnanılmaz Kurultay için itiraz ettiler Seçim Konseyi’ne fakat Heyet dedi ki ‘burada bir sorun yok, kurultay geçerlidir.’ Mazbatalarımızı da verdi seçim şurası.”

Bu ortada iptal kararı verilmesi durumunda temyiz için tüzel yolların açık olduğu da belirtiliyor.

Özgür Özel, Berlin’de kurultay davası ile ilgili açıklamasında CHP’ye kayyum atanmasına müsaade vermeyeceklerini vurguladı. Fotoğraf: Kay Nietfeld/dpa/picture alliance

CHP Genel Başkanı Özgür Özel SPD Kongresi için gittiği Berlin’de DW’ye yaptığı açıklamada, “Seçim iptal olursa sanki eski genel lider döner mi? Bu türlü bir ihtimal yok. Biz yolumuza bakıyoruz. Nasıl İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ne kayyum atanmasına müsaade vermediysek, CHP’ye kayyum atanmasına ya da seçilmemiş birisinin gelip yönetmesine ben de müsaade vermem, partinin 2 milyon üyesi de müsaade vermez” dedi.

CHP her ihtimale karşı hazır

Öte yandan CHP her ne kadar 30 Haziran’da olumsuz karar çıkmasını yüksek mümkünlük olarak görmese de “yargının siyasallaştığı” tezinden dolayı her türlü ihtimale karşı hazırlıklı.

Tüm vilayet liderlerini Pazartesi günü Genel Merkeze çağıran parti idaresi bunun rutin bir istişare buluşması olduğunu söylese de kulislerde bu gövde gösterisinin “CHP’nin birlik ve beraberliğini” yansıtmak hedefiyle düzenlendiği bedellendiriliyor.

Kurultay davasından “mutlak butlan” ya da “iptal” üzere sonuçların çıkması durumunda parti idaresine geri gelebileceği konuşulan eski Genel Lider Kemal Kılıçdaroğlu en son yaptığı açıklamalarda “mahkeme kararını tanımıyorum” denemeyeceğini belirterek “Görevi kabul etmezsem o vakit kayyum riski var. Umarım bu türlü bir karar çıkmaz. Neden bu kadar korkuyorlar? Kayyum gelse daha mı güzel olur? Kayyuma sebep olsam bu sefer bana ’13 yıl partiyi yönettin artık de buna müsaade verdin’ diye reaksiyon gösterirler” tabirlerini kullanmıştı.

Kılıçdaroğlu’nun bu tavrı partinin ve seçmenlerinin büyük kısmı tarafından benimsenmeyerek reaksiyonla karşılanırken, CHP’li 10 milletvekili ise eski genel lidere takviye açıklaması yapmıştı.

CHP, Cumhurbaşkanı adayı Ekrem İmamoğlu’nun tutuklanmasının 100’üncü günü olan Salı günü ise İstanbul Saraçhane’de bir miting düzenleyecek.