Gazze’de ateşkes: İsrail-Hamas anlaşmasında son dakika krizi

İsrail ile Hamas, Gazze’de 15 aydır süren savaşı sonlandırması ümit edilen ateşkes mutabakatına dün akşam saatlerinde vardı. Muahedenin resmîyet kazanması için önümüzdeki saatlerde toplanacak İsrail kabinesinde onaylanması gerekiyordu.

Ancak İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu’nun ofisinden yapılan açıklamada, Hamas’ın bir “son dakika krizine” neden olduğu sav edildi. Açıklamada, “son dakika ödünleri koparmak” için mutabakatın birtakım kısımlarından caydığı öne sürülen Hamas bu yeni taleplerinden geri adım atmadığı sürece kabinenin toplanmayacağı belirtildi.

Netanyahu’nun ofisinden daha evvel yapılan açıklamada, cinayetten karar giymiş mahkûmlardan hangilerinin özgür bırakılacağı konusunda İsrail’e veto hakkı tanınması konusunda uzlaşılmış olmasına karşın Hamas’ın bu hususta geri adım attığı tez edilmişti.

Üst seviye Hamas yetkililerinden İzzet el Rişk ise Hamas’ın “arabulucular tarafından duyurulan ateşkes muahedesine bağlı olduğunu” açıkladı.

Anlaşmanın içeriği

İsrail ile Hamas ortasında dün varılan muahedenin ayrıntılarını ise arabulucu ülke Katar duyurmuştu.

Katar Başbakanı Pir Muhammed bin Abdurrahman el Sani, 19 Ocak’ta yürürlüğe girecek olan mutabakatın 42 günlük birinci basamağında 33 İsrailli rehinenin özgür bırakılacağını açıkladı. El Sani, bu 33 kişinin sivil bayanlar, çocuklar, yaşlılar ve bayan askerlerin yanı sıra hasta ve yaralılardan oluştuğunu söyledi.

Katar, İsrail’in özgür bırakacağı Filistinli mahkûm sayısı konusunda bilgi vermedi.

Ancak İsrail hükümet sözcüsü David Mencer evvelki gün yaptığı açıklamada 33 rehineye karşılık “ağır bir bedel ödemeye hazırlandıklarını” belirtirken “yüzlerce kişiyi” salıvermek zorunda kalabilecekleri bildirisini vermişti.

Adının açıklanmaması kaydıyla AFP’ye konuşan bir İsrailli yetkili, kesin sayı 33 rehineden kaçının hayatta olduğuna bağlı olmakla birlikte “birkaç yüz teröristin” özgür bırakılacağını belirtti. Hamas’a yakın iki kaynak ise ajansa İsrail’in yaklaşık bin Filistinli mahkûmu bırakacağını söyledi.

İkinci ve üçüncü kademede salıverilecek Filistinli mahkûm sayısına ise birinci 42 gün içinde karar verilecek.

Serbest bırakılacağı açıklanan 33 İsrailli, 7 Ekim 2023’teki Hamas baskınında kaçırıldıktan sonra Gazze’ye götürülen 94 kişi ortasında bulunuyor.

İsrail ordusu daha evvel bu rehinelerden 34’ünün öldüğünü duyurmuştu. Times of Israel haber sitesi, İsrailli yetkililerin yalnızca 33 rehinenin hayatta olduğunu düşündüğünü bildirdi.

İsrail askerleri kademeli olarak çekilecek

Katar Başbakanı El Sani, birinci kademede ayrıyeten, rehine-mahkûm takasının ve yerlerinden edilen insanların meskenlerine dönebilmesinin mümkün kılınması için İsrail askerlerininGazze’deki kalabalık bölgelerden çekileceğini duyurdu.

İlk basamağın 16’ncı gününde, muahedenin ikinci kademesine ait müzakerelere başlanacak. Bu etabın, Gazze’de kalan öteki İsrailli rehinelerin de hür bırakılmasını, kalıcı bir ateşkesi ve İsrail askerlerinin Gazze’den büsbütün çekilmesini içermesi bekleniyor.

Anlaşmayı Beyaz Saray’da yaptığı açıklamayla duyuran ABD Başkanı Joe Biden da şimdi son biçimi verilmemiş olan ikinci etabın “savaşı kalıcı olarak bitireceğini” tez etti.

Üçüncü kademede ise tüm ölenlerin cansız vücutlarının iade edilmesi ve Gazze’nin Mısır, Katar ve Birleşmiş Milletler (BM) nezaretinde yine inşasına başlanmasının planlandığı belirtiliyor.

Ateşkesin uygulanıp uygulanmadığı Katar, ABD ve Mısır tarafından izlenecek.

DW,AFP,Reuters/CÖ,BK

DW Türkçe’ye manisiz nasıl erişebilirim?