İmamoğlu krizi üçüncü haftasında: Bugüne kadar ne yaşandı?

İstanbul Üniversitesi’nin 18 Mart akşamı Ekrem İmamoğlu’nun lisans diplomasının iptal edildiğini duyurmasının akabinde Türkiye siyasetinde adeta yer yerinden oynadı.

İmamoğlu bu karardan bir gün sonra gözaltına alındı, akabinde tutuklandı ve İstanbul Büyükşehir Belediye (İBB) başkanlığından uzaklaştırıldı.

Ve önümüzdeki süreçte Türkiye siyasetinde derin tesirler bırakması beklenen olaylar zinciri üçüncü haftasına girdi.

Peki bu süreçte neler yaşandı? Siyasetten iktisada sıçrayan aksiyonlar Türkiye’de nelere yol açtı?

18 Mart

İstanbul Üniversitesi Yönetim Kurulu 1990 yılında yapılan yatay geçişin hukuksuz olduğunu öne sürdü, İmamoğlu ve öbür 27 kişinin diplomalarını “yokluk” ve “açık hata” gerekçesiyle iptal ettiğini bildirdi. İmamoğlu 31 yıl evvel aldığı diplomayı, CHP’nin cumhurbaşkanı adayı olarak ilan edileceği ön seçimden yalnızca dört gün evvel kaybetmiş oldu. İBB Başkanı ve diğer 27 kişinin karara itiraz hakkı bulunuyor. Lisans diploması, Türkiye’de cumhurbaşkanlığı adaylığı için aranan kaidelerden biri.

19 Mart

İmamoğlu’nun yanı sıra ortalarında CHP’li Beylikdüzü ve Şişli belediye liderleri ile İBB’ye iş yapan iş insanlarının da bulunduğu yaklaşık 100 kişi İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığının başlattığı “terör” ve “yolsuzluk” soruşturmaları kapsamında sabah saatlerinde gözaltına alındı. İmamoğlu konutundan alınıp Vatan Caddesi’ndeki emniyet binasına götürülmeden evvel kaydettiği görüntü iletide dünyaya, “Milletimizin iradesini gasp etmeye çalışan bir avuç akıl 16 milyonun İstanbullunun konutunun kapısına yüzlerce polis yığmıştır. Büyük bir zorbalıkla karşı karşıyayız lakin yılmayacağımı bilmenizi istiyorum” kelamlarıyla seslendi.

Aynı gün İstanbul Valiliği kent genelinde dört gün müddetle her türlü toplantı, şov ve basın açıklamasının yasaklandığını bildirdi. Ayrıyeten başta X olmak üzere toplumsal medya platformlarına erişimin bant daraltma formülüyle kısıtlandığı görüldü. CHP’nin “sivil darbe” olarak nitelediği gözaltı adımı günler sürecek protesto ve boykot hareketlerini tetikledi.

Saraçhane’de polis göstericilere karşı göz yaşartıcı gaz kullandıFotoğraf: KEMAL ASLAN/AFP/Getty Images

Valiliğin “yasak” kararına karşın tıpkı akşam on binlerce kişi Saraçhane’deki İBB binası önünde toplandı, 25 Mart’a kadar devam edecek Saraçhane protestoları başladı. Polis bir hafta boyunca CHP lideri Özgür Özel’in konuşmasının çabucak akabinde alanda toplanan kalabalığa müdahale etti. İstanbul dışında Ankara’da da polisin göz yaşartıcı gaz ve tazyikli su kullandığı sert müdahaleleri reaksiyon çekti. Çok sayıda kişi yaralandı yahut gözaltına alındı.

23 Mart

Dört gün boyunca emniyette tutulan İmamoğlu 23 Mart’ta çıkarıldığı mahkemece tutuklandı. Hakimlik, İmamoğlu dışında 47 kişinin daha tutuklu yargılanmasına hükmederken 41 kişi ise isimli denetim önlemi ile hür bırakıldı. Aynı gün İçişleri Bakanlığı, İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu, Beylikdüzü Belediye Başkanı Mehmet Murat Çalık ve Şişli Belediye Başkanı Resul Emrah Şahan’ın vazifelerinden uzaklaştırıldığını bildirdi. Bakanlık ayrıyeten Şişli’ye kayyum atadı.

Aynı gün CHP tüm Türkiye ve yurt dışı teşkilatlarında İmamoğlu’nun cumhurbaşkanlığı adaylığını oylamak için sandık kurdu. Olağanda yalnızca üyeler ortasında yapılacak seçim “dayanışma sandıkları” kurularak oy verme yeterliliği bulunan tüm vatandaşların iştirakine açıldı. CHP’nin yaptığı açıklamaya nazaran İmamoğlu’nun adaylığı için toplam 15,5 milyon oy kullanıldı.

Seçim akşamı Saraçhane’de yapılan mitingde CHP lideri Özgür Özel, “Bu meydanı görmeyene boykot geliyor. Tüm mallarına boykot geliyor. O tatlı günler bitti gülüm. Ya bizi göreceksin ya tabanı göreceksin” kelamlarıyla medya ile başlayıp hükümete yakın başka şirketlerle genişleyecek boykotun işaretini verdi. Halihâzırda CHP’nin boykot listesinde TRT, NTV, CNN Türk üzere televizyon kanallarının yanı sıra; DBL Entertainment, EspressoLab ve D&R üzere işletmeler de bulunuyor.

25 Mart

CHP Saraçhane’de son defa toplandı.

26 Mart

Görevden uzaklaştırılan İmamoğlu’nun yerine, İBB Meclisinde yapılan oylama ile CHP’li Nuri Aslan Lider Vekili olarak seçildi. Seçim salt çoğunluk aranan üçüncü tıpta sonuçlandı.

27 Mart

RTÜK, protesto ve mitingleri canlı yayınlarla aktardıkları gerekçesiyle Sözcü TV, Halk TV, NOW TV ve Tele1 kanallarına değişen oranlarda yayın durdurma ve para cezaları verdi. Sözcü televizyonuna verilen ceza 10 gün ekran karartma oldu. Kanal karara itiraz etti.

29 Mart

Yüz binlerce kişi Maltepe’de toplandı, CHP alanda 2,2 milyon kişi toplandığını tez etti. Konuşması sırasında Özgür Özel boykot listesinin genişlediğini ilan etti, İmamoğlu’na dayanak için imza kampanyası başlattıklarını duyurdu.

İstanbul’da 2 Nisan günü boykota takviye veren birtakım işyerleri kepenk açmadıFotoğraf: Louisa Gouliamaki/REUTERS

2 Nisan

Bir gün evvel öğrenci kümelerinin başlattığı ve toplumsal medyada yayılan genel boykot daveti CHP tarafından da sahiplenildi. Dün hükümete reaksiyon göstermek isteyenler “tüketimden gelen gücü kullanıyoruz” sloganıyla alışverişten kaçınırken, İstanbul Başsavcılığı boykota takviye verenler hakkında soruşturma başlattı. Adalet, içişleri ve ticaret bakanları 1 Nisan akşamından itibaren peş peşe açıklamalarla boykotu gaye aldılar. Bakanlar boykot günü alışveriş yaparken imaj verdi.

Boykot davetine dayanak verdikleri için ortalarında oyuncu Cem Yiğit Üzümoğlu ve toplumsal medya fenomeni doktor Enes Özel’in de bulunduğu çok sayıda kişi gözaltına alındı. Ayrıyeten boykot davetine takviye vererek gözaltılara reaksiyon gösteren oyuncular Aybüke Pusat, Başak Gümülcinelioğlu, Furkan Andıç, Boran Kuzum TRT projelerinden kovuldu.

4 Nisan

Bu sabah prestijiyle İmamoğlu hâlâ cezaevinde bulunuyor. Protestolara ve boykot davetine dayanak verdikleri için yaklaşık 2 bin kişi gözaltına alındı, ortalarında küçük yaşta öğrencilerin de bulunduğu 300’den fazla kişi tutuklu. Muhalefet partileri ve sivil toplum kuruluşları adalet ve demokrasi talebini sürdürüyor.

DW / MUK,HS

DW Türkçe’ye manisiz nasıl ulaşabilirim?