İran UAEA ile iş birliğini askıya aldı
İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan, ülkesinin Birleşmiş Milletler’e bağlı (BM) Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) ile iş birliğini askıya alan maddeyi imzaladı. Böylelikle İran meclisi tarafından geçen hafta kabul edilen kelam konusu yasa, yürürlüğe girdi.
Kararın resmiyet kazandığı manasına gelen bu bilgi, Çarşamba günü İran devlet televizyonu tarafından duyuruldu. UAEA ile iş birliğinin askıya alınmasına ait yasa tasarısı, geçen Perşembe günü ülkenin en tesirli siyasi kurumlarından biri olan Anayasayı Koruyucular Kurulu tarafından da onaylanmıştı.
İran’ın aldığı yeni kararla birlikte, UAEA denetçileri, ülke topraklarına lakin nükleer tesislerin “güvenliği garanti altına alındığında” giriş müsaadesi alabilecek. İran Meclis Başkanı Muhammed Bakır Galibaf’ın son açıklamasına nazaran, bu kuralın sağlanması için Viyana merkezli UAEA’nın, ABD ve İsrail’in İran nükleer tesislerine düzenlediği taarruzları açıkça kınaması ve İran’ın nükleer programını tanıması gerekiyor.
Yeni yasa ayrıyeten, İran’ın nükleer tesislerinde Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı tarafından yapılacak her türlü gelecekteki kontrolün Tahran’daki Yüksek Ulusal Güvenlik Kurulu’nun onayına tabi tutulmasını öngörüyor.
İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü, UAEA denetçilerinin hala ülkede bulunduğunu lakin İsrail ve ABD’nin savaş sırasında bombaladığı hasarlı nükleer tesislere erişimlerinin yasaklandığını söyledi.
UAEA tarafından yapılan açıklamada ise, “Yeni uygulamadan haberdarız. UAEA, İran’dan gelecek resmi bilgileri bekliyor” sözlerine yer verildi.
Hedef İran’ın nükleer programı idi
İsrail, 13 Haziran’da İran’a karşı geniş çaplı bir atak başlatmış, bilhassa nükleer tesisleri ve askeri maksatları günlerce bombalamıştı. ABD de İsrail’in yanında savaşa dahil olmuş ve İran’ın Fordo, Natanz ve İsfahan’daki nükleer tesislerini maksat almıştı. İran ise İsrail’e karşı ağır füze ataklarıyla cevap vermişti.
İsrail, operasyonlarının gayesinin İran’ı nükleer bomba geliştirmekten caydırmak olduğunu öne sürerken, Tahran idaresi ise nükleer silah geliştirme niyetinde olduğu suçlamalarını kesin bir lisanla reddediyor.
İran ile İsrail ortasında 12 gün süren savaşın akabinde geçen Salı günü ateşkes yürürlüğe girmişti. İsrail ve ABD’nin atakları sonucunda nükleer tesisleri önemli biçimde hasar gören İran, ateşkesin akabinde, UAEA ile iş birliğini durduracağına ilişkin mesajlar vermişti.
UAEA Başkanı Rafael GrossiFotoğraf: Elisabeth Mandl/REUTERS
UAEA’nın Batılı ülkelerle hareket ettiğini ve bu tavrın İsrail’in hava hücumlarına yer hazırladığını öne süren İran İslam Cumhuriyeti idaresi, kelam konusu kurumla iş birliğini büsbütün durdurma tehdidinde bulunmuştu. İsrail’in hava akınları, UAEA İdare Heyeti’nin İran’ı Nükleer Silahların Yayılmasını Tedbire Mutabakatı kapsamındaki yükümlülüklerini ihlal ettiğine hükmetmesinden bir gün sonra başlamıştı.
UAEA Başkanı Rafael Grossi, saldırıların akabinde İran’daki hasar gören nükleer tesislere erişim talep ederek zenginleştirilmiş uranyum stoklarını denetlemek istemişti. Fakat İran idaresi bu talebi geri çevirmiş bulunuyor.
Uluslararası toplumdan tepki
İran’ın ilgili kararına milletlerarası toplumdan da reaksiyon geldi.
Almanya Dışişleri Bakanı Johann Wadephul, İran’ın kararını “tamamen yanlış bir mesaj” olarak nitelendirdi. İran’ın kıymetli müttefiklerinden olan Rusya da, Tahran’ın UAEA ile iş birliğini askıya almasına karşı çıktı.
Öte yandan İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi, Amerikan yayın kuruluşu CBS News’e verdiği röportajda, ABD’nin İran’ın değerli nükleer tesislerinden Fordo’ya düzenlediği taarruzun tesiste “ciddi ve ağır hasara” yol açtığını söyledi.
AFP, Reuters / BÜ,BK
DW Türkçe’ye manisiz nasıl erişebilirim?
