Macaristan’da fon alan medyaya yönelik yasal hazırlık

Macaristan’da hükümet, yabancı fonlardan yararlanan medya ve sivil toplum kuruluşlarını amaç alan bir yasa değişikliği üzerinde çalışmalara başladı. Macaristan Başbakanı Viktor Orban bugün parlamentoda yaptığı konuşmada medya ve sivil toplum kuruluşlarının aldığı fonların ortaya çıkartılacağını söyledi. Viktor Orban konuşmasında “Tüm Batı siyaset ve medya dünyasını yöneten yolsuzluk ağı ortadan kaldırılmalıdır” dedi. Orban “Elimizde çok fazla bilgi var lakin tekrar de kimi boşluklar bulunuyor… Yüz milyonlarca forinti Macar medya ve kuruluşlarına akıttıkları çeşitli kanallar tespit ettik” diye konuştu. “Dolayısıyla meclise egemenliğimizi korumak için hala eksik olan maddeleri çıkarmasını teklif ediyorum” diyen Orban yeni yasanın detaylarına dair bilgi vermedi.

ABD Başkanı Donald Trump ABD Milletlerarası Kalkınma Ajansı’nın (USAID) dağıttığı fonları 90 gün mühletle dondurma kararı almış ve USAID’nin çalışanlarının büyük çoğunluğunu da işten çıkarmıştı. USAID’e yönelik bu müdahale dünya genelinde sivil toplum kuruluşları ve insani yardım projelerinde kaosa yol açmıştı. Trump’ın uzun müddettir müttefiki olan Orban bu adımın akabinde 7 Şubat’ta yaptığı açıklamada tüm “yabancı ağları” ortadan kaldırmak istediğini belirtmişti.

USAID milyarlarca dolarlık insani yardımın yanı sıra sivil toplumu ve demokrasiyi güçlendirmek için de dünya genelinde çalışmalarda bulunuyor. USAID 2022’nin sonlarında Orta Avrupa’da demokratik kurumları ve bağımsız medyayı güçlendiren yeni programlar başlattı.

Macaristan’da 14 yıldır iktidarda olan Orban ülke medyasında da büyük değişikliklere yol açtı. Devlet medyası büsbütün hükümet denetimine girerken çeşitli özel medya kuruluşları da ya kapatıldı ya da hükümet yanlısı şahıslar tarafından devralındı. Medya üzerindeki bu denetim Orban’ın son üç seçimi büyük farkla kazanmasını sağladı.

Budapeşte’deki Macar parlamento binasıFotoğraf: Daniel Kalker/picture alliance

“Liberal ağlarla mücadele” sözü

Orban Cumartesi günü ulusa sesleniş konuşmasında da “liberal ağlara” karşı zafer kazanmak için uğraş edeceğini belirtmiş ve bu yılki Onur Yürüyüşü’nü yasaklayacağını ima etmişti.

“Liberal ağlarla” gayretin sürdüğünü lakin bu kere farklı bir durum olduğunu söyleyen Orban “Bu kere önümüze koyduğumuz gaye üstesinden gelmek, hareket yapmak, hayatta kalmak değil zafer kazanmak. İsyan ediyorduk artık kazanmak istiyoruz” tabirlerini kullandı. “Yabancı çıkarlara hizmet eden” sivil toplum kuruluşlarıyla gayret kapsamında bir yasa çıkartılacağını söyleyen Orban Macaristan’a yabancı müdahaleyle ilgili “bilgi ve kanıt” toplaması için bir hükümet görevlisinin ABD’ye gönderileceğini belirtti.

Orban ayrıyeten milletvekillerinin coşkulu alkışları ortasında “Onur Yürüyüşü organizatörlerine bu yılki geçit merasimini hazırlamakla uğraşmamalarını tavsiye ediyorum” diyerek “Para ve vakit kaybı” tabirlerini kullandı.

Reuters, AFP/EC, JD