Trump UCM’ye yaptırım öngören kararnameyi imzaladı

Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Başkanı Donald Trump, Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) yetkililerine yaptırım öngören başkanlık kararnamesini imzaladı.

Kararnamede Hollanda’nın Lahey kentindeki mahkeme “Amerika ve yakın müttefiki İsraili maksat alan gayrimeşru ve temelsiz hareketlerde bulunmakla” suçlandı.

Mahkemenin ABD (askeri) işçisi hakkında ön soruşturma açarak ve İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu ile eski Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında tutuklama kararı çıkartarak “gücünü berbata kullandığı” tabir edildi.

UCM, ABD ordusunun Afganistan’da ve İsrail birliklerinin Gazze’de işlemiş olabileceği savaş cürümlerini soruşturuyordu. ABD ve İsrail ne Milletlerarası Ceza Mahkemesi’nin kuruluş statüsü olan Roma Statüsü’nün ne de mahkemenin üyesi.

Yaptırımlar UCM yetkililerinin, çalışanlarının ve ailelerinin ve ayrıyeten mahkemeye soruşturmalarında yardımcı olanların mal varlıklarının dondurulmasını ve bu şahıslara seyahat yasağı getirilmesini öngörüyor. Kararnamede kelam konusu şahısların isimleri açıklanmadı.

İsrail Başbakanı Netanyahu ve ABD Başkanı TrumpFotoğraf: Anna Moneymaker/Getty Images

Hollanda’dan tepki

UCM’den Trump’ın attığı adıma yönelik bir reaksiyon gelmedi. Fakat mahkemeye mesken sahipliği yapan Hollanda Trump’ın imzaladığı kararnameden ötürü “üzüntü duyulduğunu” tabir etti. Hollanda Dışişleri Bakanı Caspar Veldkamp sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada “Mahkemenin çalışmalarının cezasızlığa karşı çabada son derece ehemmiyet taşıdığını” belirtti.

Trump’ın imzaladığı kararname, İsrail Başbakanı Netanyahu’nun Beyaz Saray ziyareti sonrası ABD’nin İsrail’e verdiği takviyesi ortaya koydu. Trump Netanyahu’nun ziyareti sırasında Gazze Şeridi’nin denetimini “devralma” ve Gazze’de yaşayan Filistinlileri Ortadoğu ülkelerine yerleştirme planını duyurmuştu.

Birleşmiş Milletler ve hukukçular bu adımın milletlerarası hukuka nazaran yasadışı olduğunu söz ediyor. Zorla yerinden etme Milletlerarası Ceza Mahkemesi’nin kuruluş statüsü olan Roma Statüsü’ne nazaran cürüm teşkil ediyor.

UCM Savcısı Karim Ahmad KhanFotoğraf: Marwan Ali/AP/picture alliance

UCM Savcısı Karim Ahmad Khan’ın talebi doğrultusunda UCM 21 Kasım tarihinde Netanyahu, eski İsrail Savunma Bakanı Yoav Gallant ve Hamas askeri başkanı Mohammed Deif hakkında tutuklama kararı vermişti.

Mahkeme, Netanyahu ve Gallant’ın Gazze Şeridi’ndeki savaşta bir savaş hatası olan aç bırakma metodunun kullanılmasında “cezai sorumluluk” taşıdıkları tarafında ellerinde “makul gerekçeler” olduğunu söz etmişti. Mahkeme ayrıyeten iki siyasetçiyi insanlığa karşı hata niteliği taşıyan cinayet, kovuşturma ve öbür insani olmayan hareketlerden sorumlu tutuyordu. Netanyahu ise mahkemeyi antisemit (Yahudi düşmanlığı) olmakla suçlamıştı.

Trump birinci vazife periyodunda de UCM’nin o dönemki savcısı Fatou Bensouda ve öbür üst seviye yetkili ve çalışanlarına mali yaptırım kararı almıştı. Gambia vatandaşı olan Bensouda Afganistan’da ABD askerlerinin savaş hatası işleyip işlemediklerini soruşturduğu için 2020 yılında yaptırıma maruz kalmıştı. Trump o periyot yaptığı bir açıklamada UCM’yi “kanguru mahkemesi” olarak nitelemişti.

AFP/EC, TY

DW Türkçe’ye manisiz nasıl erişebilirim?