Türkiye ile İngiltere ticarette yakınlaşıyor

ABD’de Donald Trump’ın ikinci başkanlık devri ile birlikte global ticarette istikrarlar sarsılırken yeni ittifakların da ayak sesleri duyuluyor. Bu süreçte İngiltere ile Türkiye ortasındaki yakınlaşma dikkat çekiyor. İki ülke temmuz ayı içinde yeni bir hür ticaret muahedesi ile otomotivden hizmet bölümüne kadar pek çok alanda iş birliklerini artırmaya hazırlanıyor. Bilhassa kimya, besin ve hizmet kesimlerinde kurulacak iş birliklerinin yanı sıra, başta Körfez ülkeleri olmak üzere üçüncü ülkelerde ortak yatırımlar da gündemde.

Trump sonrası yakınlaşma arttı

Birleşik Krallık’ın Avrupa Birliği’nden (AB) ayrılmasıyla (Brexit), Türkiye ile İngiltere ortasında 29 Aralık 2020 tarihinde hür ticaret muahedesi (STA) imzalanmıştı. Yeni muahede ile Gümrük Birliği’nin getirmiş olduğu kazanımlar korunurken sanayi eserlerinde gümrük vergileri sıfırlandı. Ayrıyeten hizmet, yatırım, tarım ve işlenmiş tarım eserlerinde yeni ticari alakalar geliştirilmesi konusunda mutabakata varıldığı açıklandı.

Donald Trump’ın Kasım 2024’te ikinci kez ABD Başkanı seçilmesi sonrasında, küresel ticarette pek çok taş yerinden oynadı. ABD ile Çin ortasında başlayan gümrük savaşları Kanada’dan Meksika’ya, Avrupa’dan Uzakdoğu’ya kadar tüm dünya ticaretini olumsuz etkiledi. Bu süreçte, batı ülkeleri ortasındaki klâsik ittifaklar zayıflarken, yeni paydaşlık alternatifleri de gündeme gelmeye başlıyor. Bunlar içerisinde son devirde en dikkat alımlı olanlardan biri ise Türkiye ile İngiltere ortasındaki yeni STA görüşmeleri olacak.

Yeni STA için gözler temmuz ayında

2025’in mayıs ayı başında, Türkiye’nin Ticaret Bakanı Ömer Bolat ile İngiltere Ticaret Bakanı Jonathan Reynolds Londra’da bir ortaya gelerek iki ülke ortasında yeni devirde daha da yakın ticari alakaları kurulması konusunda muahedeye vardı.

Görüşme sonrasında İngiltere Ticaret Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada, “İngiltere ve Türkiye ortasında güçlü bir ekonomik ilgi bulunuyor. 2024’te iki ülke ortasındaki ticaret yaklaşık 28 milyar sterlin düzeyine ulaşmış olup, Türkiye İngiltere’nin 16’ncı en büyük ticaret ortağı pozisyonunda. Halihazırda İngiliz şirketleri Türkiye’nin 86 milyonluk büyüyen pazarına 9,3 milyar sterlin pahasında mal ve hizmet ihraç ediyor” denildi.

Yapılan görüşmeden çıkan en kıymetli sonuç ise, iki ülke ortasında 2020’de imzalanan STA’nın güncellenmesine yönelik müzakerelerin birinci çeşidinin Temmuz 2025 içerisinde yapılacağının ilan edilmesi oldu. Bunun birinci adımı olarak da bakanlar görüşme sonrasında, 2020 tarihli İngiltere-Türkiye STA’sında yapılan bir değişiklikle, Teknik Ticaret Pürüzleri (TTE) başlığının güncellenmiş faslını imzaladı.

2025 yılı içinde kademeli olarak yürürlüğe girmesi beklenen yeni düzenlemeler ile hem karşılıklı ticarette hem de direkt yatırımlarda artış olması, Ortadoğu, Körfez ve Orta Asya üzere bölgelerde ise ortak ticaret ve yatırım fırsatları yaratılması bekleniyor.

“İlişkileri derinleştiren kritik bir adım”

Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) Türkiye – Birleşik Krallık İş Konseyi Başkanı Osman Okyay, yeni STA sürecinin Türkiye ile Birleşik Krallık ortasındaki ekonomik bağların niteliğini daha da derinleştiren kritik bir adım olduğunu lisana getiriyor. İmzalanacak yeni protokollerle iki ülke ortasındaki eser sirkülasyonunun çok daha süratli ve öngörülebilir hale geleceğini vurgulayan Okyay, “Özellikle makine, otomotiv, elektrikli aygıtlar üzere regülasyon ağır kesimlerde eserlerin Birleşik Krallık pazarına daha süratli giriş yapabilmesi mümkün hale gelecek” diyor.

“Hizmet ticaretinde büyük fırsat var”

Temmuz 2025’te resmen başlayacak yeni STA müzakerelerinde hizmet ticaretinin özgürleştirilmesi en kritik başlıklardan biri olacak. 2024 datalarına nazaran Türkiye’nin Birleşik Krallık’a yaptığı ihracatın yüzde 34’ü hizmetlerden oluşuyor.

Bu müzakerelerin Türkiye’nin bugüne kadar imza attığı en geniş kapsamlı ve tesiri yüksek STA’yı doğurabileceğine dikkat çeken Okyay, şu görüşleri lisana getiriyor: “Hizmet bölümleri şu anda AB ile olan Gümrük Birliği’ne dahil değil. Lakin bu gaye Birleşik Krallık ile daha kısa müddette somut hale gelebilir. Türkiye açısından inşaat, müteahhitlik, taşınabilir oyun ve fintech üzere alanlarda güçlü fırsatlar doğacak. Birleşik Krallık ise bu süreçte finansal hizmetler ve telekomünikasyon üzere bölümlerde avantaj kazanabilir.”

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) bilgilerine nazaran, son beş yılda Türkiye ile Birleşik Krallık ortasındaki dış ticaret hacmi yüzde 20 artarak 20 milyar doların üzerine çıktı. Başını İngiltere’nin çektiği Birleşik Krallık, 2024 sonunda Türkiye’nin ihracatında Almanya ve ABD’nin akabinde üçüncü sırada yer aldı. Birleşik Krallık ithalatta ise 12. sırada yer alırken Türkiye bölge ile ticaretinde 8,5 milyar dolarlık fazla verdi.

Otomotiv, hazır giysi ve elektronik ticareti önde

Türkiye ile İngiltere ortasındaki ticaret 2025’e de uygun başladı. Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) datalarına nazaran, Türkiye’nin İngiltere’ye ihracatı 2025’in nisan ayında yüzde 29,4 ve mayısta yüzde 21,4 artış kaydetti. Yılın birinci 5 ayındaki artış ise, geçen yılın tıpkı devrine nazaran yüzde 11,5 artışla 5,5 milyar dolar oldu.

Türkiye’nin İngiltere’ye ihracatında öne çıkan dallar büyüklük sırasına nazaran otomotiv, hazır giyim-tekstil, elektrik-elektronik eserleri ve kimyevi hususlar olarak sıralanıyor. İngiltere’den yapılan ithalatta ise otomotiv, demir-çelik ve makine bölümleri öne çıkıyor.

“AB ülkeleri içinde model olacak”

İstanbul Kimyevi Hususlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği (İKMİB) Yönetim Kurulu Başkanı Adil Pelister, İngiltere’ye ihracatta 2024 yılını yaklaşık 900 milyon dolar ile kapattıklarını tabir ederek “İngiltere, Türk kimya kesimi için sadece büyük bir pazar değil; birebir vakitte Avrupa’ya geçişte stratejik bir köprü konumunda” diyor.

Özellikle kozmetik, medikal aygıtlar, plastik ve özel kimyasallar üzere regülasyona tabi alt bölümlerde yapılacak yeni düzenlemelerle binlerce Türk şirketinin İngiltere pazarına giriş yapabileceğini lisana getiren Pelister, “Bu protokoller yalnızca Birleşik Krallık pazarı için değil, birebir vakitte Türkiye’nin AB ile gerçekleştireceği STA güncellemeleri açısından da model teşkil edecek” öngörüsünde bulunuyor.

DW Türkçe’ye nasıl manisiz erişebilirim?

Türkiye ile İngiltere ticarette yakınlaşıyor

Benzer İçerikler